Arapça GramerArapça Gramer Kitabı Online Fihrist

MEHMUZ Fiiller Genel Özet

MEHMUZUL FA

Mehmuzul Fa dört babdan gelir:

  1. birinci babdan يَأْمُرُ أَمَرَ gibi.
  2. İkinci babdan أَبَدَ يَأْبِدُ gibi.
  3. Dördüncü babdan أَبِثَ – يَأْبَثُ gibi.
  4. Beşinci babdan اَدُبَ يَأْدُبُ gibi.

FİİLİ MAZİ MALUM

Mehmuzul Fa’ların mazi malumu ve meçhulu tamamıyla sahihdeki gibi çekilir.

أَمَرَ (birinci babdan) fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

أَمَرُوا

أَمَرَا

أَمَرَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أَمَرْنَ

أَمَرَتَا

أَمَرَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَمَرْتُمْ

أَمَرْتُمَا

أَمَرْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أَمَرْتُنَّ

أَمَرْتُمَا

أَمَرْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَمَرْنَا

 

أَمَرْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَبَدَ (ikinci babdan) fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

oturmak

أَبَدُوا

أَبَدَا

أَبَدَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أَبَدْنَ

أَبَدَتَا

أَبَدَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَبَدْتُمْ

أَبَدْتُمَا

أَبَدْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أَبَدْتُنَّ

أَبَدْتُمَا

أَبَدْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَبَدْنَا

 

أَبَدْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَبِثَ (dördüncü babdan) fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

 

أَبِثُوا

أَبِثَا

أَبِثَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أَبِثْنَ

أَبِثَتَا

أَبِثْتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَبِثْتُمْ

أَبِثْتُمَا

أَبِثْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أَبِثْتُنَّ

أَبِثْتُمَا

أَبِثْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَبِثْنَا

 

أَبِثْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَدُبَ (beşinci babdan) fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

أَدُبُوا

أَدُبَا

أَدُبَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أَدُبْنَ

أَدُبَتَا

أَدُبَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَدُبْتُمْ

أَدُبْتُمَا

أَدُبْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أَدُبْتُنَّ

أَدُبْتُمَا

أَدُبْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أَدُبْنَا

 

أَدُبْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

FİİLİ MAZİ MEÇHUL

أَمَرَ (birinci babdan) meçhul fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

أُمِرُوا

أُمِرَا

أُمِرَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أُمِرْنَ

أُمِرَتَا

أُمِرَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُمِرْتُمْ

أُمِرْتُمَا

أُمِرْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أُمِرْتُنَّ

أُمِرْتُمَا

أُمِرْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُمِرْنَا

 

أُمِرْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

 

أَبَدَ (ikinci babdan) meçhul fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

أُبِدُوا

أُبِدَا

أُبِدَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أُبِدْنَ

أُبِدَتَا

أُبِدَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُبِدْتُمْ

أُبِدْتُمَا

أُبِدْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أُبِدْتُنَّ

أُبِدْتُمَا

أُبِدْتِ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُبِدْنَا

 

أُبِدْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

 

أَبِثَ (dördüncü babdan) meçhul fiili mazinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

 

أُبِثُوا

أُبِثَا

أُبِثَ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

أُبِثْنَ

أُبِثَتَا

أُبِثَتْ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُبِثْتُمْ

أُبِثْتُمَا

أُبِثْتَ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

أُبِثْتُنَّ

أُبِثْتُمَا

أُبِثْتُ

مُؤَنَّثٌ Dişil

أُبْثْنَا

 

أُبِثْتُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَدُبَ (beşinci babdan) meçhul fiili mazinin çekimi olmaz!.. Çünkü lazım fiildir.

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

yok

yok

yok

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

yok

yok

yok

مُؤَنَّثٌ Dişil

yok

yok

yok

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

yok

yok

yok

مُؤَنَّثٌ Dişil

yok

yok

yok

 

مُتَكَلِّمٌ

MUZARİ MALUM

Mehmuzul Fa’ların muzari malumu –yalnız “MÜTEKELLİM VAHDEH” çekimi müstesna olmak üzere- sahih gibi çekilir.

Mütekellim vahdeh çekiminin ise اَهْ denilmeyip آ denilir. O halde يَأْمُرُ kelimesi يَكْتُبُ gibi çekilir (tasrif olunur), yalnız mütekellim vahdeh çekiminde çekiminde أَهْ مُرُ denilmeyip, آمُرُ denilir. İşte farkı bu kadardır.

Diğer babların muzari malumu da böyledir. Örnek: يَأْبِدُ fiili muzarinin mütekellim vahdeh çekimindeآبِدُ; يَأْبَثُ fiili muzarinin mütekellim vahdeh çekiminde آبَثُ; يَأْدُبُ fiili muzarinin vahdeh çekiminde آدُبُ denilir.

أَمَرَ ٠ يَأْمُرُ (birinci babdan) malum fiili muzarinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

يَأْمُرُونَ

يَأْمُرَانِ

يَأْمُرُ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

يَأْمُرْنَ

تَأْمُرَانِ

تَأْمُرُ

مُؤَنَّثٌ Dişil

تَأْمُرُونَ

تَأْمُرَانِ

تَأْمُرُ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

تَأْمُرْنَ

تَأْمُرَانِ

تَأْمُرِينَ

مُؤَنَّثٌ Dişil

نَأْمُرُ

 

آمُرُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَبَدَ ٠ يَأْبِدُ (ikinci babdan) malum fiili muzarinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

oturmak

يَأْبِدُونَ

يَأْبِدَانِ

يَأْبِدُ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

يَأْبِدْنَ

تَأْبِدَانِ

تَأْبِدُ

مُؤَنَّثٌ Dişil

تَأْبِدُونَ

تَأْبِدَانِ

تَأْبِدُ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

تَأْبِدْنَ

تَأْبِدَانِ

تَأْبِدِينَ

مُؤَنَّثٌ Dişil

نَأْبِدُ

 

آبِدُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَبِثَ ٠ يَأْبَثُ (dördüncü babdan) malum fiili muzarinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

 

يَأْبَثُونَ

يَأْبَثَانِ

يَأْبَثُ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

يَأْبَثْنَ

تَأْبَثَانِ

تَأْبَثُ

مُؤَنَّثٌ Dişil

تَأْبَثُونَ

تَأْبَثَانِ

تَأْبَثُ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

تَأْبَثْنَ

تَأْبَثَانِ

تَأْبَثِينَ

مُؤَنَّثٌ Dişil

نَأْبَثُ

 

آبَثُ

 

مُتَكَلِّمٌ

أَدُبَ ٠ يَأْدُبُ (beşinci babdan) malum fiili muzarinin çekimi:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

emretmek

يَأْدُبُونَ

يَأْدُبَانِ

يَأْدُبُ

مُذَكَّرٌ Eril

غَائِبٌ

يَأْدُبْنَ

تَأْدُبَانِ

تَأْدُبُ

مُؤَنَّثٌ Dişil

تَأْدُبُونَ

تَأْدُبَانِ

تَأْدُبُ

مُذَكَّرٌ Eril

مُخَاطَبٌ

تَأْدُبْنَ

تَأْدُبَانِ

تَأْدُبِينَ

مُؤَنَّثٌ Dişil

نَأْدُبُ

 

آدُبُ

 

مُتَكَلِّمٌ

MUZARİ MEÇHUL 

Mehmuzul Fa’ların muzari meçhulü –yalnız MÜTEKELLİM VAHDEH çekimi müstesna olmak üzere- sahih gibi çekilir. Mütekellim vahdeh çekiminde ise اُهْ denilmeyip, اُو denilir. O halde يُأْمَلُ kelimesi يُكْتَبُ gibi çekilir. Yalnız mütekellim vahdeh çekiminde اُءْمَلُ denilmeyip, اُومَلُ denilir. İşte farkı bu kadardır.

Diğer babların muzari meçhulü de böyledir: اُومَتُ ، اُولَفُ gibi.

MUZARİ MANSUB – MUZARİ MECZUM 

Mehmuzul Fa’ların muzari mansub ve meczumu sahih fiillerdeki kaideye tabidir.

EMRİ HAZIR MALUM 

Mehmuzul Fa’ların emri hazırı malumu üç şekil üzere gelir:

  1. Birinci ve beşinci babın emri hazır malumu اُوعُلْ şeklinde gelir. Örnek: اَمَلَ den اُومُلْ; اَدُبَ den اُودُبْ gibi.
  2. İkinci babın emri hazır malumu اِيعِلْ şeklinde gelir. Örnek: اَمَتَ den اِيعِتْ gibi.
  3. Dördüncü babın emri hazır malumu اِيعَلْ şeklinde gelir. Örnek: اَلِفَ den اِيلَفْ gibi.

Dikkat:

Mehmuzul Fa’ların emri hazır malumu şekilce sahih fiilinkinden farklı ise de yine sahih gibi çekilir.

Birinci babdan:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

اُومُلُوا

اُومُلاَ

اُومُلْ

مُذَكَّرٌ

اُومُلْنَ

اُومُلاَ

اُومُلِى

مُؤَنَّثٌ

 

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

اُودُبُوا

اُودُبَا

اُودُبْ

مُذَكَّرٌ

اُودُبْنَ

اُودُبَا

اُودُبِى

مُؤَنَّثٌ

İkinci babdan:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

اِيمِتُُوا

اِيمِتَا

اِيمِتْ

مُذَكَّرٌ

اِمِتْنَ

اِيمِتَا

اِيمِتِى

مُؤَنَّثٌ

Dördüncü babdan:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

اِيلَفُوا

اِيلَفَا

اِيلَفْ

مُذَكَّرٌ

اِيلَفْنَ

اِيلَفَا

اِيلَفِى

مُؤَنَّثٌ

Dikkat:

Birinci babdan olan اَمَرَ، اَكَلَ، اَخَذَ fiili mazi kelimelerinin emri hazır malumu anlatılan umumi kaideden müstesnadır. Yani bunların emri hazır malumunda yukarıda anlatılan kaideye göre اُوكُلْ، اُوخُذْ،اُومُرْ denilmesi icap ederdi. Fakat böyle söylenmemiştir. Belki اُو harfi atılarak مُرْ، كُلْ، خُذْ denilmiştir.

Ancak bunların çekimi sahih fiilerdeki kaideye uygundur:

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

خُذُوا

خُذَا

خُذْ

مُذَكَّرٌ

خُذْنَ

خُذَا

خُذِى

مُؤَنَّثٌ

 

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

مُرُوا

مُرَا

مُرْ

مُذَكَّرٌ

مُرْنَ

مُرَا

مُرِى

مُؤَنَّثٌ

 

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

كُلُوا

كُلاَ

كُلْ

مُذَكَّرٌ

كُلْنَ

كُلاَ

كُلِى

مُؤَنَّثٌ

MEHMUZUL AYN

Mehmuzul Ayn dört babdan gelir:

  1. ikinci babdan gelir: رَأَسَ ، يَرْئِسُ gibi.
  2. Üçüncü babdan gelir: ثَأَرَ ، يَثْأَرُ gibi.
  3. Dördüncü babdan gelir: سَئِمَ ، يَسْأَمُ gibi.
  4. Beşinci babdan gelir: ذَؤُبَ ، يَذْؤُبُ gibi.

 Mehmuzul Ayn’ların mazi malumu, mazi meçhulü, muzari malumu, müzari meçhulü, muzari mansubu, muzari meczumu, emri hazırı malumu, kısacası her çekimi sahih gibi çekilir.

Yalnız üçüncü babdan olan سَأَلَ kelimesinin emri hazırında kaideye göre إِسْأَلْ denilmesi caiz olduğu gibi, iki hemze atılarak سَلْ demek de caizdir.

جَمْعٌ Çoğul

تَثْنِيَةٌ İkil

مُفْرَدٌ Tekil

 

سَلُوا

سَلاَ

سَلْ

مُذَكَّرٌ Eril

سَلْنَ

سَلاَ

سَلِى

مُؤَنَّثٌ Dişil

MEHMUZUL LAM

Mehmuzul Lam dört babdan gelir:

  1. ikinci babdan gelir: طَرَأَ ، يَطْرِئُ gibi.
  2. Üçüncü babdan gelir: قَرَأَ ، يَقْرَأُ gibi.
  3. Dördüncü babdan gelir: ظَمِئَ ، يَظْمَأُ gibi.
  4. Beşinci babdan gelir: جَرُئَ ، يَجْرُؤُ gibi.

Mehmuzul Lam hangi babdan gelirse gelsin mazi malumu, mazi meçhulü, muzari malumu, muzari meçhulü, muzari mansubu, muzari meczumu ve emri hazırın malumu aynen sahih gibi çekilir. Demek ki, mehmuzul lam’lık bir ad’dan başka bir şey değildir.

Dikkat:

          CAHDİ MUTLAK’ın malum ve meçhul büyün çekimlerinde لَمْ yerine لَمَّا getirirsek CAHDİ MUSTAĞRAK meydana gelir.

          Malum ve meçhul altı gaib çekiminde لَمْ yerine لِ getirirsek EMRİ GAİB, لاَ getirirsek NEHYİ GAİB meydana gelir.

          Yalnız meçhul altı muhatab çekiminde لَمْ yerine لِ getirirsek EMRİ HAZIR’ın meçhulü meydana gelir.

          Malum ve meçhul altı muhatab çekiminde لَمْ yerine لِ getirirsek NEHYİ HAZIR meydana gelir.

           Malum ve meçhul iki MÜTEKELLİM çekiminde لَمْ yerine لِ getirirsek EMRİ MÜTEKELLİM, لاَ getirirsek NEHYİ MÜTEKELLİM meydana gelir.

İlgili Makaleler